Լաբ․ աշխ․ լծակի հավասարակշռության պայմանի ուսումնասիրումը

Աշխատանքի նպատակը․

Փորձով ստուգել, թե ուժերի և նրանց բազուկների ին՞չ հարաբերակցության դեպքում լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ։

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր․լլաբորատոր լծակ, ամրակալան, բեռների հավաքածու, չափաքանոն , ուժաչափ

Աշխատանքի ընթացքը․

Լծակը ամրացրեցի այնպես, որ այն ազատ պտտվի ամրացված առանցքի շուրջը, այն ու հետեվ ծայրերին մանեկների պտտման միջոցով լծակը հավասարակշռեցի հորիզոնական դիրքում։Պտտման առանցքից որոշակի հեռավորությամբ լծակի աջ բազուկից կախեցի երկու ծանրոց, իսկ ձախ բազուկից կախեցի մեկ ցանրոց և իրա տեղաշարժելով գտա այն տեղը որտեղից կախելով լծակը կլինի հավասարակշռված։Չափեցի այդ տեղերի և պտտման առանցքի հեռավուրույունները ՝լ₁ լ₂:Ոժաչափով որոշեցի F₁ F₂ առցյունքերը

Փորձի արձյունքրեը գրանցենի ներքև ի

Նույն փորձը կատարեցի աջ բազուկից երկու

Հիշենք լծակի կանոնը․

Լծակը կմնա հավասարակշռության մեջ , եթե նրս վրա ազդող ուժերի մոդուլները հակադարձ համեմատական են այդ ուժերի բազուկներին

Այս կանոնը կարելի է արտահայտել բանաձևով

F₁/F₂=լ₂/լ₂

որտեղ F₁-ը և F₂-ը լծակի վրա ազդող ուժերի մոդուլներն են, լ₁-ը և լ₂-ը ՝ այդ ուժերի բազուկները։

I.

l₁=10սմ=0.1մ

l₂=20սմ=0.2մ

F₁=1Ն F₁/F₂=լ₂/լ₂

F₂=0.5 Ն 1Ն/0.5Ն=0.5մ/0.1մ

II.

l₁=7սմ=0.7մ

l₂=8սմ=0.8մ

F₁=1Ն F₁/F₂=լ₂/լ₂

F₂=1 Ն 1Ն/1Ն=0.8մ/0.7մ

III.

Մեխանիկական աշխատանք,Աշխատանքի միավորները

Գ․Մխթարյան էջ 81

ՏԱՐԲԵՐԱԿ I

Աշխատանք կատարվում է, երբ ավտոբեռինչը բարձրացնում է բեռը

Պատ․՝3

P=6Ն

S=2մ A=F*s=6*2=12Նմ=12Ջ

---

А=? Պատ․12Ջ

III

S=5մ

A=20Ջ P=A/S=20Ջ/մ=4Ն

---

P=? Պատ․4

S=200մ

F=5000Ն A=F*S=5000*200մ=

---

A=?

Մեխանիկական աշխատանք:Հզորություն:

1.Ե՞րբ է ֆիզիկայում օգտագործվում <<աշխատանք>> հասկացողությունը

Ֆիզիկայում «աշխատանք» հասկացությունն ունի որոշակի իմաստ և օգտագործվում է միայն այն ժամանակ, երբ դիտարկվում է մարմնի շարժումը որև է ուժի ազդեցությամբ:Նման դեպքում ասում են, որ կատարվում է մեխանիկական աշխատանք:

2.Ի՞նչ մեծություններից է կախված մեխանիկական  աշխատանքը

3.Ինչպե՞ս հաշվել աշխատանքը:Ո՞րն է աշխատանքի բանաձևը

A=Fs

4.Ի՞նչ միավորով է արտահայտվում աշխատանքը, միավորների ՄՀ-ում

Ջ

5.Ի՞նչն է կոչվում հզորություն

Հզորություն կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը որը հավասար է աշխատանքի հարաբերությանն այն ժամանակամիջոյին, որի ընթացքում կատարվել է այդ աշխատանքը:

6.Ինչպե՞ս հաշվել հզորությունը:Ո՞րն է հզորության բանաձևը և միավորը

Հզորույուն= աշխատանք/Ժամանակամիջոց

բանաձև

N=A/t

7.Ինչպե՞ս հաշվել աշխատանքը՝իմանալով հզորությունը և աշխատանքը կատարելու ժամանակամիջոցը

Լեոնարդո դա Վինչի

Նրան բազմիցս կոչել են հնէաբանության, ճարտարագիտության և ճարտարապետության հայր, և նա համարվում է բոլոր ժամանակների մեծագույն նկարիչներից մեկը: Երբեմն նրան են վերագրում օդապարիկի, ուղղաթիռի և տանկի գյուտերը, և նա առաջինն է բնորոշել Վերածննդի մարդասիրական իդեալը: 

Բազմաթիվ պատմաբաններ և գիտնականներ Լեոնարդոյին համարում են «Բազմակողմանի հանճար» կամ «Վերածննդի ժամանակաշրջանի մարդ», «անսպառ հետաքրքրասիրության» և «եռանդուն ստեղծագործական երևակայության» տեր անհատ, և նա համարվում է երբևէ ապրած ամենատաղանդավոր անհատներից մեկը: Ըստ արվեստի պատմաբան Հելեն Գարդների՝ նրա հետաքրքրությունների մասշտաբը և խորությունը պատմության մեջ աննախադեպ էր, և «նրա խելքն ու անհատականությունը մեզ գերբնական են թվում, իսկ հենց ինքը՝ խորհրդային ու չշփվող»։ Մարկո Ռոշին նշում է, որ թեև նրա կյանքի և անհատականության մասին կան բազմաթիվ ենթադրություններ, նրա աշխարհայացքը տրամաբանական է, քան խորհրդավոր, նրա օգտագործած էմպիրիկ (փորձային) մեթոդները իր ժամանակի համար ավանդական չէին։

Մոնա Լիզա

Լեոնարդո դի սեր Պիերո դա Վինչիի ամենահայտնի նկարը ՙՙՄոնա Լիզա՚՚ նկարն է: Այն գտնվում է Լուվրում: Լեոնարդո դա Վինչին «Մոնա Լիզայի» վրա սկսել է աշխատել 1503 կամ 1504 թվականին  Իտալիայի Ֆլորենցիա քաղաքում: 1516 թվականին Ֆրանսուա I թագավորը հրավիրում է Լեոնարդոյին աշխատելու Ամբուազի մոտ գտնվող դղյակում։ Կարծիք կա, որ նա իր հետ վերցրել է «Մոնա Լիզան»՝ նրա վրա Ֆրանսիայում գտնվելու ժամանակ աշխատելու համար և դա արել է մինչև 1517 թվականը։ Նրա մահից հետո այս նկարը մյուս աշխատանքների հետ միասին ժառանգեց իր աշակերտ և օգնական Սալային^[12]: Արքան նկարը գնեց 4000 էքյու վճարելով և պահեց Ֆոնտեբլո պալատում, որտեղ այն մնաց մինչև Լուի XIV-ին հանձնելը։ Լուի XIV-ն այն տեղափոխեց Վերսալի պալատ։ Ֆրանսիական հեղափոխությունից հետո նկարը տեղափոխվեց Լուվր, սակայն մի կարճ ժամանակ մնալով Տյուիլրի պալատում գտնվող Նապոլեոնի ննջարանում։ Ֆրանս-Պրուսական պատերազմի ընթացքում (1870–1871) այն գտնվել է Բրեստի զինանոցում։

Հետաքրքիր փաստեր Ռոբերտ Հուկի մասին

1. Մանկության տարիներին ապագա հետազոտողը հաճախ հիվանդ էր. Բժիշկները նրան երկու տասնամյակից ավելի կյանք չէին տալիս: Բայց դա չի խանգարել տղային ժամացույցներ և մեխանիկական մոդելներ պատրաստել:
2. Հուկը նաև ճարտարապետ էր: Նա օգնեց վերակառուցել Լոնդոնը 1666-ի հրդեհից հետո, ինքնուրույն նախագծեց շատ շենքեր, մասնավորապես Գրինվիչի աստղադիտարանը, և մասնակցեց փողոցների վերազինմանը:
   • Իր 68-ամյա կյանքի ընթացքում Ռոբերտ Հուկը, չնայած իր վատ առողջությանը, անխոնջ էր ուսման մեջ, կատարեց բազմաթիվ գիտական ​​հայտնագործություններ, գյուտեր և բարելավումներ:
     
     4. Հանրաճանաչությունը Հուկն ստացավ վիճելով Իսահակ Նյուտոնի հետ: Որոշ պատմաբաններ վստահ են, որ վերջինս իսկապես օգտագործել է Հուկի վարկածը ձգողականության և լույսի մասին ՝ անցնելով որպես իր սեփական: Գիտնականը մեղադրեց իր գործընկերոջը գրագողության մեջ, մինչդեռ Նյուտոնը շարունակում էր պնդել ինքնուրույն: Նրանք ասում են, որ Նյուտոնը նույնիսկ փորձել է այրել Հուկի ձեռագրերը:

Առաձգականության ուժ:Հուկի օրենք:Ուժաչափ:

1.Ո՞ր երևույթն է կոչվում դեֆորմացիա։ 

Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի և չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա:

2.Դեֆորմացիայի  օրինակների քննարկում։

Կավի կտորը սեղմելիս այն փոխում է իր ձև և չափը

3.Ո՞ր դեֆորմացիան է կոչվում առաձգական ,որը՝պլաստիկ:Բերել օրինակներ

Այն դեֆորմացիան, որի դեպքում արտաքին ազդեցությունը վերացնելուց հետո մարմինը վերականգնում է իր ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգական, հակառակ դեպքում`պլաստիկ: 

4.Ո՞ր ուժն են անվանում ծանրության ուժ։

Այն ուժը, որով Երկիր մոլորակը ձգում է մարմիններին, կոչվում է ծանրության ուժ:

5.Ինչպե՞ս է կախված ծանրության ուժը  մարմնի զանգվածից։ 

Ծանրության ուժը կախված է մարմնի զանգվածից. որքան մեծ է մարմնի զանգվածը, այնքան մեծ է նրա վրա ազդող ծանրության ուժը:

6.Ո՞ր ուժն են անվանում առաձգական ուժ,և ինչպե՞ս է այն ուղղված:

Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ, խոչընդոտում է դեֆորմացիային և ձգտում վերականգնել մարմնի ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:

7.Հուկի օրենքի ձևակերպում։

Առաձգական դեֆորմացիայի ժամանակ մարմնում առաջացած առաձգականության ուժն ուղիղ համեմատական է դեֆորմացիայի չափին:

8.Հուկի օրենքն արտահայտող բանաձևը։

Fառ=k∙x,

9.Ի՞նչ կառուցվածք ունի ուժաչափը։ 

Պարզագույն ուժաչափի հիմնական մասը զսպանակն է, որի մի ծայրն անշարժ ամրացված է զսպանակի իրանին, իսկ մյուս` կեռիկավոր ծայրն ազատ է։

10.Ո՞ր օրենքի վրա է հիմնված ուժաչափի աշխատանքը։

Ուժաչափի աշխատանքի հիմքում Հուկի օրենքն է

Դեֆորմացիա

Ուժեր

Էդուարդ Ղ․ դասագրքի էջ 173

Խնդիրներ 82-90

82.

m=2տ=2000կգ  

g=9.8 ն/կգ      F_ծ=mg==2000կգ* 9.8 ն/կգ=19600ն

---

F_ծ=?

86.

F_ծ=90Ն

g=9,8ն/կգ

---

m=F/g=

M=?

Տանը պետք է որոշեմ ինձ վրա ազդող ծանրության ուժը։

Ես 50կգ եմ և հիմա կհաշվեմ ինձ վրա ազդող ուժը:

50*9.8=490

Նյուտոն

Հանրահայտ պատմությունը, թե Իսահակ Նյուտոնը ձգողականության տեսությունը մտահղացել է այն բանից հետո, երբ նրա գլխին խնձոր է ընկել, ոչ բոլորին է համոզիչ թվում: Բանն այն է, որ նշված դեպքի մասին պահպանվել է երկու գրավոր վկայություն: Մեկի հեղինակը Նյուտոնի կենսագիր Ուիլյամ Սթյուքլին է: Նա գրում է, որ 1726 թվականին ինքը գիտնականի հետ թեյ է խմել խնձորի այգում և Նյուտոնը վերհիշել է, թե ինչպես ծագեցին մտքեր գրավիտացիայի մասին, երբ մի անգամ ճիշտ այդպես նստած է եղել խնձորենու տակ: Մյուս տարբերակի հեղինակը Նյուտոնի ասիստենտ Ջոն Կոնդուիտն է: Վերջինս պնդում է, թե խնձորի դեպքը տեղի է ունեցել 1666 թվականին, երբ ֆիզիկոսը հանգստանում էր իր մոր դաստակերտում:
Մնում է միայն հասկանալ, թե ինչու՞ Նյուտոնն իր «Բնական փիլիսոփայության մաթեմատիկական սկզբունքները» աշխատությունը, որտեղ ապացուցում է տիեզերական ձգողականության օրենքը, գրեց ոչ թե անմիջապես, այլ խնձորի անկումից 20 տարի հետո:

ՈՒժ։Տիեզերական ձգողության ուժ։Ծանրության ուժ։

Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1․Ի՞նչ է բնութագրում ուժը:

2.Ո՞ր ուժն է կոչվում 1նյուտոն(1Ն):

1 նյուտոնն այն ուժն է, որի ազդեցությամբ 1 կգ զանգվածով 1 վարկյանում իր արագությունը փոխում է 1 մ/վ- ով

3.Ինչպիսի՞ մեծություն է ուժը:

Ուժ կոչվում է այն ֆիզիկական մեծությունը, որի միջոցով քանակապես նկարագրում են մարմինների փոխազդեցությունը։

4.Ո՞ր ֆիզիկական  մեծություններն են վեկտորական,և որոնք՝սկալյար

5.Ո՞ր ուժն են անվանում ծանրության ուժ

Ծանրության ուժը այն ուժն է որի օգնությամբ երկիր մոլորակը ձգոպմ է մարմիններին

6․Ի՞նչ բանաձևով է որոշվում ծանրության ուժը

F=mg

7.Ինչպե՞ս է կախված ծանրության ուժը  մարմնի զանգվածից

Ինչքան մեծ է մարմնի զանգվածը այդքան մեծ է նրա վրա ազդող ուժը